5Kw Yaşayış üçün hazır sistem

Külək enerjisi necə yaranır

Azərbaycan ərazisində əsasən Bakı, Sumqayıt, Abşeron, Binə, Maştağa külək enerjisindən istifadə etmək məqsədə uyğun sayılır.

Azərbaycanın külək rejimi mürəkkəb xarakterə malikdir. Bu da ölkə ərazisinin 60%-nin dağlıq zonalardan ibarət olması ilə əlaqədardır. Dağların Respublikanın iqliminə və külək rejiminə təsiri böyükdür. Məsələn, Böyük Qafqaz dağları sədd rolunu oynayaraq ölkə ərazisinə şimaldan və şimal-şərqdən soyuq hava kütlələrinin daxil olmasına maneə törədir. Soyuq hava kütlələri Böyük Qafqaz dağlarının ətrafından keçərək Abşeron yarımadasından Respublika ərazisinə daxil olur. Buna görə də Zaqatalada küləyin orta illik sürəti 1.2 m/san. Abşeronda isə 8.6m/san.-dir.

Azərbaycan Elmi Tədqiqat Energetika İnstitutu Respublikanın Meteroloji stansiyalarında toplanmış bütün flüger müşahidələri materiallarını qruplara ayırıb, rayonların landışaftlarına görə külək sürətlərinin paylanması rejimlərinin aşağidaki tiplərini müəyyən etmişdir:

  • A tipli rejim-Abşeronda və Respublikanın şimal sərhədlərində Kür dilinə qədər Xəzərkənarı zonada olan yerlər üçün səciyyəvidir. Bu zonada küləyin orta illik sürəti 4m/san-dən böyük olur.
  • B tipli rejim-Kürkənarı düzənliyində olanyerlər üçün səciyyəvidir. Bu zonada küləyin orta illik sürəti 4m/san-dən 3m/san-dək olur.
  • V tipli rejim-Respublikanın dağ rayonları üçün səciyyəvidir. V zonasında küləyin orta illik sürəti 3m/san-dən kiçik olur.

Ona görə də bu zona külək enerjisindən istifadə üçün yararsız hesab edilir. Nəzərə almaq lazımdır ki, əsasən Vzonasını təşkil edən yüksək dağlıq ərazilərin iqlim xüsusiyyətləri hələ yaxşı öyrənilməmişdir.

Hesablamalara görə Azərbaycan Respublikası özünün coğrafi vəziyyətinə, təbii şəraitinə və iqtisadi infrastrukturuna görə 800 MVt-a yaxın illik külək enerji ehtiyatına malikdir. Bu ehtiyat ildə təxmini hesablamalara görə 2,4 milyard kVt/saat elektrik enerjisi deməkdir. Bu isə, öz növbəsində, ildə 1 milyon tona yaxın şərti yanacağa qənaət, ən əsası isə ildə küllü miqdarda tullantıların, o cümlədən azondağıdıcı olan karbon dioksidin atmosferə atılmasının qarşısının alınması deməkdir.

1999-cu ildə Yaponiyanın “Tomen” şirkəti Azərbaycan Elmi-tədqiqat Energetika və Enerjilayihə İnstitutu ilə birlikdə Abşeronda hündürlüyü 30 və 40 metr olan iki qüllə quraşdırmış, küləyin sürətinin orta illik qiyməti v = 7,9–8,1 m/san olması müəyyən edilmiş və Qobustan rayonu ərazisində ümumi gücü 30 MVt olan külək elektrik stansiyasının quraşdırılmasına dair texniki iqtisadi əsaslandırma hazırlanmışdır.

2002-ci ildə Azərbaycanın bərpa olunan enerji resurslarının qiymətləndirilməsi həyata keçirilmiş və aşkar olunmuşdur ki, Abşeron yarımadası iri həcmdə külək enerjisi potensialına malikdir. Uzunmüddətli küləyin orta sürəti 6 m/san-dan artıqdır ki, bu da külək enerjisi üçün əlverişli texniki-iqtisadi potensialın olmasını göstərir. Şimal DRES-nin yerləşdiyi ərazidən toplanılmış külək enerjisi üzrə statistik məlumatlar bir daha təqdim olunan göstəriciləri təsdiq etmişdir. Aparılmış bu tədqiqatlar zamanı Qobustan rayonu ərazisi üçün təqdim olunmuş göstəricilər külək enerjisi potensialının 4-cü sinfinə aid edilir ki, bu da yüksək potensial hesab olunur.

Külək Turbinləri Ucuzdur

Külək enerjisi hazırda İrlandiyada bərpa olunan enerjinin ən böyük töhfə verən mənbəyidir. Bu, həm İrlandiyanın ən böyük, həm də ən ucuz bərpa olunan elektrik mənbəyidir. 2018-ci ildə Külək İrlandiyanın bərpa olunan elektrik enerjisinin 85%-ni və ümumi elektrik tələbatımızın 30%-ni təmin edib. İrlandiyada təbii qazdan sonra ikinci ən böyük elektrik enerjisi mənbəyidir. İrlandiya külək enerjisindən istifadə üzrə lider ölkələrdən biridir və 2018-ci ildə Danimarka və Uruqvaydan sonra dünya üzrə 3-cü yerdədir. Külək enerjisi ilə bağlı statistikanı SEAI-nin İrlandiya Enerjisi və İrlandiyada Bərpa Olunan Enerji hesabatlarında tapmaq olar. İrlandiyada və qlobal miqyasda külək enerjisinin vəziyyəti ilə bağlı ətraflı illik yeniləməni BEA-nın İllik Külək hesabatında tapmaq olar.

Rəqəmsal layihə planlaması və resurs
Daxili rəqəmsal konsaltinq
Daimi və müqavilə ilə işə qəbul
Tərtibatçılar və texniki memarlar

Tələb olunan Avropa və beynəlxalq standartlara cavab verən külək turbinləri akkreditə olunmuş enerjiyə qənaətli avadanlıqlar üçün SEAI Triple E reyestrində verilmişdir. Siyahıya alınmış külək turbinləri Sürətli Kapital Müavinətləri sxeminə uyğun olaraq korporasiya vergisi üçün əlverişli amortizasiya rejiminə uyğundur, V.A.T. fermerlər tərəfindən kənd təsərrüfatında istifadə üçün külək turbinlərinin quraşdırılması üçün geri qaytarılır və külək turbinlərinin bütün dövlət satınalmalarında istifadə edilməlidir. Külək enerjisinə əsas dəstək Tarifdə Bərpa Olunan Enerji Yemidir (REFIT). Bu sxem on beş il ərzində külək enerjisi istehsalının qiymətinə zəmanət verir.

Bir cavab yazın

Sizin e-poçt ünvanınız dərc edilməyəcəkdir. Gərəkli sahələr * ilə işarələnmişdir

EnglishRussia